Vormingsdoelen

Essentie

Bij elke les: denk na over de zin van hetgeen je gaat geven. Denk na hoe je het voor de leerlingen zinvoller kan maken.  Wat wil je bereiken aan fundamenteel leren bij je leerlingen (datgene wat ze blijven meedragen...)

Hulpvragen hierbij zijn:

• Wat is de kern van de les?

• Welke kansen op fundamenteel leren zijn er?

• Hoe kan dit bijdragen tot het oriënteren op de leef- en belevingswereld van de leerling?

• Zijn er andere (maatschappelijke) redenen waarom dit onderwerp of deze invalshoek belangrijk is?

• Hoe sluit deze les aan bij je eigen opvattingen over mens en maatschappij, opvoeding en onderwijs?

Als ik er verder over nadenk:

Het ontdekken van de essentie van hetgeen je gaat bijbrengen, kan veelal niet zonder dat je je grondig verdiept in je lesonderwerp.  Dan pas worden diepere lijnen duidelijk.  Steeds in het achterhoofd de eindtermen, die als referentiekader kunnen dienen. 

Maar zelf de essenties kennen, weten waar het om draait wil nog niet zeggen dat leerlingen dat na je les ook zullen weten/kennen/kunnen. Daarom moet de reflex er zijn om te kijken hoe leerlingen hiermee geconfronteerd worden, welke ervaringen ze er mee hebben, hoe ze erover denken en voelen, wat ze ermee willen - en deze ervaringen mee opnemen in je lesplan. Dwz grondiger als het vraagje: wat weten jullie er al van?  en dan naar je les overgaan.  Hierbij is duidelijk het verband te maken met concepties en misconcepties van leerlingen.

Een aantal inhouden kan je ook vanuit verschillende perspectieven geven.  Welke visie op mens en maatschappij geef je mee in je lessen?  Ga je expliciet verschillende perspectieven aan bod laten komen?  Kun je hun visie opentrekken, ze de dingen eens vanuit een andere kant laten bekijken?  Hierbij is duidelijk het verband te maken met het verborgen leerplan. 

En in een testament  hoort ook wel een bekentenis:

Ikzelf probeerde me altijd grondig te oriënteren op hetgeen ik zou opnemen in cursus en lessen. Veel lezen, dan selecteren wat voor leraren belangrijk kon zijn, toen en daarna; waarmee ze geconfronteerd zouden worden in hun beroepsleven en wat ze hiervoor zouden kunnen gebruiken om er zo goed mogelijk mee om te kunnen gaan.  Daarbij geen oogkleppen ophouden, maar verschillende zienswijzen leren kennen, nuances zien, dieper op de zaken in gaan.  Alhoewel ik duidelijk in het hoofd had waar ik uiteindelijk met de studenten naar toe wou en dit als leidinggevend in het hele lesgeven hanteerde,  heb ik weinig vormingsdoelen expliciet geformuleerd of opgeschreven. ... en ik heb het niet gemist. Ik zou me wel steeds kunnen verantwoorden. 

Een alternatief voor vormingsdoelen zou dus kunnen zijn een verantwoording te schrijven van je les: waarom geef je dit en niets anders, waarom geef je het juist zo?  Vormingsdoelen dwingen je wel een stapje verder te gaan, duidelijk te link te leggen met de realisatie van de les.