Hier is een gedetailleerd scenario voor een leeravontuur in de eerste graad van het secundair onderwijs, gebaseerd op het concept van de Terra Nova-adventuregame:
Doel: De verdwijning van professor Lenaert, een expert in oude beschavingen, oplossen. De leerlingen fungeren als detectives.
Overkoepelende vaardigheden: Samenwerken, informatie uitwisselen en kritisch denken zijn essentieel om het mysterie te ontrafelen.
Voorbereiding:
Bestanden: Maak een nieuwe map op de computer met een toepasselijke naam, bijvoorbeeld 'Project Lenaert'. In deze map bevinden zich alle nodige bestanden (PowerPoints, Excel-bestanden, Word-documenten, Hot Potatoes-oefeningen).
Snelkoppelingen: Creëer snelkoppelingen naar de belangrijkste bestanden op het bureaublad, zodat de leerlingen ze gemakkelijk kunnen openen.
Fysieke materialen: Zorg voor een kist met voorwerpen die professor Lenaert heeft nagelaten, waaronder een Boeddhabeeld, een miniatuur van de Venus van Milo en een kruis. Zorg ook voor logboeken waarin de leerlingen hun bevindingen noteren.
Aanloopronde: De intrige
Tijd: 2 lesuren.
Activiteit 1: De mysterieuze verdwijning (Taal - Wereldoriëntatie)
De leerlingen ontvangen een krantenbericht over de verdwijning van professor Lenaert.
Ze krijgen een kist met voorwerpen en moeten een logboek bijhouden van de aanwijzingen die ze vinden. Elk voorwerp bevat een vreemd symbool dat later van belang is.
ICT-integratie: In een Word-document, beveiligd met een wachtwoord, zit een extra hint van de professor. De leerlingen moeten het wachtwoord verdienen door een korte quiz over de krantenkop op te lossen.
Activiteit 2: De opdracht van de museumdirecteur (Wiskunde)
De museumdirecteur, een mogelijke verdachte, biedt aan de expeditie te sponsoren, maar met een beperkt budget.
ICT-integratie: In een Excel-bestand moeten de leerlingen berekenen hoe ze binnen dit budget kunnen blijven. Het Excel-bestand bevat formules om de reiskosten te berekenen en om te vergelijken met het budget. De leerlingen moeten meereizen met andere ontdekkingsreizigers om binnen het budget te blijven.
Hint: De achternaam van de museumdirecteur komt overeen met die van een malafide directeur in een van de Hot Potatoes-oefeningen in een latere ronde.
Drie Expeditierondes: Sporen zoeken
Tijd: 6-9 lesuren per week, georganiseerd in 2-3 projectmiddagen.
Algemeen proces:
Elke ronde richt zich op twee activiteiten: één op de computer (cd-rom of internet) en één op papier.
De leerlingen verzamelen telkens aanwijzingen (plaats, verdwijning, geheim)18.
Aan het einde van elke ronde wisselen de teams hun bevindingen uit in een kringgesprek.
Expeditieronde 1: Amazonegebied (Wereldoriëntatie - Taal)
Cd-rom activiteit: De leerlingen spelen een mini-game in een Powerpoint-presentatie over het Amazonegebied. Screenshots van een spel (zoals Sims) kunnen hiervoor worden gebruikt om de omgeving te visualiseren.
Taak: In deze game moeten de leerlingen een blaaspijp vinden en een raadsel oplossen om een "plaatshint" te krijgen: de professor is in het Amazonegebied geweest.
Papieren activiteit: De leerlingen lezen een tekst over de inheemse bevolking van het Amazonegebied en moeten in een logboek een aantal vragen hierover beantwoorden.
Expeditieronde 2: Egypte (Wereldoriëntatie - Wiskunde)
Cd-rom activiteit: De leerlingen krijgen een Hot Potatoes-oefening over hiërogliefen. De hiërogliefen moeten worden ontcijferd om een code te kraken.
Taak: De leerlingen vinden een "verdwijningshint" die hen leidt naar de museumdirecteur. De code leidt naar een afbeelding van een anch-teken.
Papieren activiteit: Ze moeten de oppervlakte van een piramide berekenen met behulp van de aanwijzingen die in de Hot Potatoes-oefening verborgen zitten.
Expeditieronde 3: Paaseiland (Wereldoriëntatie - Taal)
Cd-rom activiteit: De leerlingen werken met een interactieve kaart van Paaseiland in een PowerPoint. Op deze kaart moeten ze de juiste Moai-beelden aanklikken om informatie over de professor te vinden. De link naar de verkeerde beelden leidt naar een dia waarop "fout" staat.
Taak: Na het vinden van de juiste beelden, ontdekken ze de "geheimhint". De professor had een theorie dat oude culturen contact met elkaar hadden, en dit wordt gesymboliseerd door een geheim teken op de beelden.
Papieren activiteit: De leerlingen schrijven een korte tekst over de theorie van de professor in hun logboek.
Finale: Ontknoping
Tijd: 2 lesuren.
Activiteit: De bevrijding (Taal - Wiskunde - Wereldoriëntatie)
Alle aanwijzingen (plaats, verdwijning, geheim) worden gecombineerd. De leerlingen moeten de professor bevrijden door al hun verworven vaardigheden en informatie te gebruiken.
ICT-integratie: De leerlingen moeten een code kraken in een Excel-bestand om de locatie van de professor te achterhalen. De code wordt gecombineerd met de geheime symbolen van elk voorwerp. De oplossing van de code onthult de locatie van de professor.
Communicatie: Na het voltooien van de opdracht moeten de leerlingen een verslag opstellen voor de leraar over de verdwijning en de ontvoering.
Klasmanagement:
Twee computers zijn beschikbaar, waarvan één met internettoegang.
De leerlingen werken in groepjes, afwisselend aan een computer, rond een tafel, of in een kring.
Extra activiteiten in de vorm van hoeken- of contractwerk zijn beschikbaar voor groepen die voorlopen op schema.
Het leeravontuur "De verdwenen professor" is een goed voorbeeld van een leeravontuur dat sterk aansluit bij de criteria. Het volgt het concept van een detectiveverhaal, wat de leerlingen motiveert. Om nog beter aan de criteria te voldoen, kunnen enkele elementen uit de tips en het evaluatiedocument worden geïntegreerd.
AC:6 / BACOS: 5.1.1 - Beschrijving van de stappen en de voorbereiding: Het scenario beschrijft de stappen in de voorbereiding en de activiteiten duidelijk. De leerlingen moeten de kist met voorwerpen gebruiken en een logboek bijhouden. Dit draagt bij aan een gestructureerde aanpak van het avontuur.
BACOS: 3.2.1 - Gebruik van ICT-vaardigheden: Het avontuur gebruikt verschillende ICT-vaardigheden, zoals het beveiligen van documenten met een wachtwoord, het werken met formules in Excel, en het oplossen van een quiz in Hot Potatoes.
BACOS: 1.4, 1.7, 2.2 - Open leeromgeving, coachrol en leeravontuur: Het verhaal van de verdwenen professor zorgt voor een motiverende context. Leerlingen moeten in teams samenwerken en informatie uitwisselen, wat een open leeromgeving creëert waarin de leerkracht als coach fungeert.
BACOS: 1.3, 3.2.1 - Leerinhouden en technieken: De leerinhouden (taal, wereldoriëntatie, wiskunde) zijn goed geïntegreerd. De opdrachten sluiten aan bij het leerplan. De technieken (bijvoorbeeld het gebruik van bladwijzers in Word) zijn relevant voor de opdrachten.
BACOS: 1.4 - Verfijnd didactisch concept: Het avontuur is opgezet met verschillende rondes en activiteiten, wat differentiatie mogelijk maakt. De teams moeten de informatie uitwisselen en de aanwijzingen combineren om de puzzel op te lossen.
BACOS: 1.7 - Inkleeding en context: Het detectiveverhaal zorgt voor een sterke inkleding, wat het een 'leeravontuur' maakt. De voorwerpen in de kist en het krantenbericht dragen hieraan bij.
BACOS: 1.4 - Resultaten gericht op de les: De resultaten zijn direct gekoppeld aan de leerdoelen. De leerlingen moeten de professor bevrijden door de aanwijzingen te combineren. Het eindrapport verankert de leerervaring.
BACOS: 5.3 - Voorbereiding en realisatie: De voorbereiding is beschreven, maar er kan nog een gedetailleerd didactisch analyseschema worden toegevoegd om beter aan dit criterium te voldoen.
Toevoeging van Hot Potatoes voor hints en feedback:
Toevoeging: In de missie over de hiërogliefen in Egypte kan bij foute antwoorden in de Hot Potatoes-oefening een hint worden gegeven in de feedback, zodat leerlingen zichzelf kunnen corrigeren13.
Integratie van een 'kiosk-modus' in PowerPoint:
Toevoeging: In de PowerPoint-presentatie over het Amazonegebied wordt het type voorstelling ingesteld op 'bekeken in kiosk (volledig scherm)' om te voorkomen dat leerlingen scrollen. Navigatie tussen de dia's gebeurt alleen via hyperlinks op afbeeldingen of teksten.
Verfijning van de samenwerkingsstructuur:
Toevoeging: Een centraal infopunt, zoals een prikbord of een gezamenlijk online document, wordt ingericht waar de teams na elke expeditieronde de verzamelde aanwijzingen (plaats, verdwijning, geheim) uitwisselen. De leerkracht heeft een coachende rol in dit proces.
Verder gebruik van Excel-functies:
Toevoeging: De Excel-bestanden kunnen knoppen bevatten (via werkbalken-formulieren) om de antwoorden te verifiëren en feedback te geven. De code voor de finale missie kan automatisch gegenereerd worden als alle juiste antwoorden zijn ingevuld.
Toevoeging: In Excel kan een verwijzing naar een specifiek blad in een ander Excel-bestand worden gebruikt. Bijvoorbeeld: test.xls#Blad2!A1. Dit kan dienen als een verborgen aanwijzing die de leerlingen naar de volgende stap leidt.
Verder gebruik van Word-functies:
Toevoeging: De leerlingen moeten een bladwijzer aanmaken in hun logboek. Een verwijzing naar deze bladwijzer kan dan worden gebruikt als onderdeel van een aanwijzing. Bijvoorbeeld: test.doc#twee, waarbij 'twee' de naam van de bladwijzer is.
Toevoeging van screenshots uit games:
Toevoeging: De PowerPoint over het Amazonegebied kan screenshots van games gebruiken om een omgeving te creëren waarin links naar informatie over de flora en fauna van het gebied zijn verwerkt.