Als je overtuigd bent van de principes van betrokkenheid en welbevinden in het onderwijs dan is projectonderwijs een erg waardevolle vorm om deze te realiseren. Vaak is de situatie in de school niet optimaal hiervoor, daarom dat we op zoek zijn gegaan naar andere vormen van open werken, die je dan ook in deze site kunt vinden. Toch is het altijd een zoeken naar hoeveel water je bij de wijn kunt en wilt doen, zonder de belangrijkste doelen uit het oog te verliezen.
In het beroepsonderwijs werkt men al erg lang met Project Algemene Vakken (PAV). De bedoeling hiervan is de vakinhouden van wiskunde, taal en maatschappelijke vorming geïntegreerd aan te bieden. Dit o.a. om de betrokkenheid van de leerlingen te behouden.
PAV kampt toch met verschillende problemen: blijkbaar is dit vak bij vele leerlingen niet erg geliefd. Of dit te maken heeft met het feit dat bijna iedereen het vak geeft, dwz dat de directie deze uren toekent aan leerkrachten die nog enkele uren zoeken om hun opdracht te vervolmaken, kan hier erg mee te maken hebben. Verschillende lerarenopleidingen hebben al jaren een specifiek traject naar leerkracht PAV. Maar waarom zou men dit vak volgen als toch iedereen het vak kan geven... Gevolg (of geen gevolg hiervan?): Vaak wordt PAV op een rotslechte manier gegeven. De leerlingen zitten de hele tijd in de les om invulboekjes ... in te vullen. Ook de thema's die worden gekozen staan nogal eens veraf van hetgeen hen bezighoudt: de post, piraten??? Terwijl het aansluiten bij actualiteiten en beroepsmogelijkheden enorme mogelijkheden blijven bieden. En intussen gaan de resultaten in de peilingen steeds maar verder achteruit; de scores voor wiskunde en taal tuimelen omlaag, en de roep om zich toe te spitsen op de zogenaamde kernvaardigheden wordt steeds maar luider.
Toch enkele bedenkingen hierbij:
Het is maar wat men wilt: wil men dat beroepsschoolleerlingen kunnen rekenen, correct spellen enz... dan moet men niet in projecten werken. Het is dan heel duidelijk dat systematische aanbreng en inoefening veel meer resultaten zullen opleveren. Als men daarentegen wil dat leerlingen leren hoe ze zich moeten organiseren, samenwerken, plannen, zich een idee vormen van hoe de wereld in elkaar zit en zich een houding ertegenover kunnen vormen, het idee verwerven dat ze leren voor zichzelf... dan is projectonderwijs de aangewezen weg... en dan neemt men de rest erbij.
Bovendien: wordt het niet eens de hoogste tijd dat beleidsmakers zich afvragen wat basisvorming eigenlijk inhoudt? Basisvorming is volgens mij datgene wat je nodig hebt in je leven, en dan in ruime zin van het woord. Dit zou het criterium moeten zijn voor de selectie van leerinhouden in de eerste drie - vier jaar van het secundair onderwijs. Daarna kan men zich gericht gaan voorbereiden op het hoger onderwijs. Even concreet: Hoeveel mensen hebben integralen, afgeleiden enz nog nodig in hun beroep of in hun leven? ... Hoeveel leerlingen hebben we hun leven niet vergald, hun studieloopbaan niet naar de knoppen geholpen met het overdreven aandacht aan deze vaardigheden? En hoeveel leerlingen hebben nood aan huishoudelijke vaardigheden, leren plannen, leren hoe de maatschappij in elkaar zit, filosofisch denken, .....
Maar het licht is nog veraf... Onze respectabele universiteit Leuven laat kandidaat-studenten psychologie weten dat de voorkeur uitgaat over studenten met een wetenschappelijk gericht secundair onderwijs; dat leerlingen uit humane wetenschappen weinig kans maken. Natuurlijk... als men zware cursussen statistiek in de eerste twee jaren programmeert en dit als buisvak ziet. Wat is daarvan de zin? Ik kan aannemen dat men dit vak in de masterjaren programmeert ter ondersteuning van de masterproef (en dan nog misschien voor een geselecteerde groep). Maar dit als selectiemiddel hanteren voor een humane richting, dat tart de verbeelding... maar blijkbaar denken onze hooggeleerde proffen er anders over.
Tot slot: ik heb wel gezien wat voor een prachtmensen er in het beroepsonderwijs rondlopen, jongeren die niettegenstaande alles zich ontwikkelen tot sociale, meevoelende, praktisch aangelegde, intelligente personen die weten van aanpakken. .... dingen waaraan veel leerlingen uit het algemeen vormend onderwijs een puntje aan kunnen zuigen.